Bu Ülke // Cemil Meriç

Hayatı anlamadan geçip gidiyoruz. Olgunlaşmak kalbin daha hassas, kanın daha sıcak, zekânın daha işlek, ruhun daha huzurlu olması demek. İçlerinde böyle bir canlılık, böyle bir hayat coşkunluğu duyanlar dünyanın biricik hâkimleridir.

Bu Ülke, Cemil Meriç

Zettel // Ludwig Wittgenstein

"Tanrı bir başkasıyla konuşurken onu işitemezsin, ancak sana seslenince işitebilirsin."

Zettel, Ludwig Wittgenstein 

Mühürlenmiş Zaman // Andrey Tarkovski

“Sürekli bir anlam ararsan, gerçekleşmekte olan her şeyi ıskalayacaksın.”

Mühürlenmiş Zaman

Andrey Tarkovski

Yaşam İçin Felsefe // Pierre Hardot

Yaşamın Düzeni

Güzel bir yaşam seni biçimlendirsin mi istersin

Geçmişten seni kaygılandıracak gıdım gelmesin

Mümkün olan az şeye sinirlenesin

Bitimsiz şimdi seni sevindirsin

Hiç kimseye kin beslemeyesin ve geleceğe gelince

onu Tanrıya bırak gitsin

Goethe

Yaşam İçin Felsefe // Pierre Hardot 

Çürümenin Kitabı // Emil Michel Cioran

Hiç kimse havaîliğe hemen ulaşamaz. O bir ayrıcalık ve bir sanattır; her tür kesinliğin imkânsız olduğunun farkına varan ve kesinliklerden tiksinen kimselerdeki yüzeysellik arayışıdır; doğal bir şekilde dipsiz oldukları için hiçbir yere götüremeyecek uçurumlardan uzağa kaçıştır.

Çürümenin Kitabı / Emil Michel Cioran

İnsanın Görkemi // Ralph Waldo Emerson

Ruh, insanın aklı aracılığıyla nefes aldığında deha, iradesi aracılığıyla nefes aldığında erdem, şefkati aracılığıyla nefes aldığında ise sevgidir. Akıl kendisini bir şey sanınca, aklın körlüğü başlar. Birey kendisini bir şey zannedince de iradenin zayıflığı başlar.

İnsan, kaynağı gizli bir ırmaktır. Varlığımız, nereden geldiğini bilmediğimiz bir yerden akar gelir bize.

Bu vahdet, bu evrensel ruhtur, içinde her bir insanı kendine has özellikleriyle barındıran ve her şeyle bir kılan . Bütün samimi muhabbetin ortak özü bu anlayıştır; bütün doğru eylemler ona teslimiyettir.

Bütün ilişkiler ve yaşamla ölümün bütün evreleri boyunca destek ve teselli vermek içindir dostluk. Huzurlu günlere, incelikli hediyelere ve kırda yürüyüşlere yaraşır; ancak aynı zamanda engebeli yollara, zorlu yolculuklara, deniz kazalarına, yoksulluğa ve eziyete de yaraşır.

Bırakalım elmas yıllar içinde olgunlaşsın.

İnsanın Görkemi, Ralph Waldo Emerson

Egemen Bostancı

şimdi çıksa bir başmelek

yıldızların arkasından

çarparak öldürürdü bizi kendi kalbimiz / Rilke

minnettar bir hoşnutlukla yürüdüm dikenli yolu

mutluluk yolunda birleşen bu değerli insanların içinden geçtim

çabamız gizemli olanı harekete geçirmek değil mi

öldükten sonra mezarımın üstüne asma kütüğü ve yabanarmudu ekin

dua etsin gelen kimse uykusu derin uyuyor diye

egemen bostancı

Henry Bergson

Felsefe bir sistem kurmak değildir fakat kendine ve çevrene naifçe bakma kararını bir kez olsun almaktır. Bu bir karar, bir tavır, bir davranış, dünyayı belli bir tarzda görme şeklidir.

O halde "naifçe bakmak"; yapay, alışılmış, kurulmuş olandan kendini ayırmak ve bütün önyargılardan soyulmuş, ilksel denebilecek bir algıya geri dönmek anlamına gelir.

(Bergson'da bu yeni algı, gerçekliğin; oluş halinde, evrim içinde ve öngörülemez bir yeniliğin belirmesi olarak görünmesine dayanır. Olmuş bitmiş değil, fakat oluşan bir dünya.)

Henry Bergson 

Sıkı Gözetim // Jean Genet

Güzel cümleler ezberlemeliydim. Böyle şeyler öğrenilir. Ama ben kendim güzel bir cümleyim, işte bu öğrenilemez.

Sıkı Gözetim, Jean Genet 

Bir Şeftali Bin Şeftali // Samed Behrengi

Her şey saniye saniye değişiyordu. Bu değişimler üst üste gelince ve belirli bir aşamaya varınca artık bunun o eski şey olmadığını, bambaşka bir şey olduğunu hissederiz.

Örneğin ben artık bir çekirdek değil, bir ağaç şeklini almıştım.

Tam bir çekirdekle eksik bir ağaç arasındaki fark, tam çekirdeğin çıkmaza girdiği ve değişmediği takdirde çürüyeceği, eksik ağacın ise önünde çok parlak bir geleceği olduğuydu.

Bir Şeftali Bin Şeftali

Samed Behrengi 

Şenlikli Toplum // Ivan Illich

nsanlığın dengesi bozuluyor. Bu dengenin, esnek ama sonlu parametreler içinde değişme yeteneği vardır. İnsan­lar değişebilir; ama ancak belli sınırlar içinde. Buna karşılık bugünkü endüstriyel sistem, dinamik açıdan istikrarsızdır.

Sınırları tanımlanmamış genişlemeye ve aynı anda sınırsız ihtiyaçlar yaratmaya göre örgütlenmiştir. Bunlar da endüst­riyel bir ortamda çok geçmeden temel ihtiyaçlar haline gelir.

Endüstriyel üretim biçimi toplumda bir kez egemen ol­duktan sonra bir ürün türünden diğerine geçilebilir; ama değerlerin kurumsallaşmasının önüne geçilemez. Böylesi bir büyüme insanın, araçların mantığına teslim olarak tatmin araması biçimindeki yersiz talebi yaratır.

Şenlikli Toplum

Ivan Illich 

Bir Haftada Üç Pazar // Edgar Allen Poe

Kimi zaman hakikat kurgudan daha tuhaftır.

Duygularınızla kaleminizin gücü orantılıdır, unutmayın.

Kelimelerin yarattığı etki esas değeriyle eşdeğer değildir.

Belirtmeliyim ki, olağanüstü bir dış görünüşün bir hayvan üzerinde bile etkisi vardır.

Lütfen hayal gücünüzü harekete geçirip aynadaki aksinizi ete kemiğe bürünmüş haliniz olarak farz edin, işleri kolaylaştıralım. Şimdi elimdeki şarap sürahisini aynadaki aksinize doğru fırlatacağım, böylelikle fiziksel şiddete başvurmadan davranışınızın karşılığını vermiş olacağım.

Edgar Allan Poe / Bir Haftada Üç Pazar 

Konstantin Stanislavski

Sanattaki kendinizi değil, kendin(iz)deki sanatı seviniz ve hayatta en büyük bilgelik, kendi eksikliğinin bilincinde olmaktır.

Bir tutam gösterişsiz gerçek daha değerlidir bizce;

ayağımızı yerden kesen uydurmalardan.

Sorun, bir zamanlar akan yıldız gibi parlayan coşkuyu yeniden ele geçirmektir. Eğer bu coşku yüze yansır ve belleğinizde canlanırsa, bahtınızın yıldızlarına şükranlarınızı sunabilirsiniz.

Bir tutkuyu yaratmak zordur, öldürmekse oldukça kolay.

Eğer bir kuş kendiliğinden havalanmazsa, ormanı altüst etmek yararsız, onu bulamazsınız. Kuşu oyuna getirmek, ıslıkla aldatmak, kısaca ele geçirebilmek için çeşitli hilelere başvurmak zorundasınız.

Konstantin Stanislavski 

Şeytanın Saati // Fernando Pessoa

Şeytanın Saati // Fernando Pessoa

Şeytanla konuşanların bildiği bir sırdan da bahsedeyim: Tanrı, daha büyük bir Tanrının kuludur.

Kiliseler benden tiksiniyor. Müminler adımı duyunca titriyor. Ama onlar isteseler de istemeseler de, bu dünyada benim bir görevim var. Ben ne Tanrı'ya baş kaldıran kişiyim, ne de inkâr eden tin. Ben İmgelem Tanrısı'yım, yitik, çünkü yaratmıyorum.

Ben olumsuz mutlağım; hiçliğin cisimleşmiş haliyim.

Asla elde edilemeden arzulanan, var olamayacağı için düşlenen şey — bu benim hiçlik krallığım ve bana verilmeyen taht bu. Ben, bütün görevlerin unutuluşu, tüm niyetlerdeki tereddütüm.

Benim büyülü silahlarım müzik, ay ışığı ve düşlerdir.

Yorgun, her şeyden önce yorgun. Yıldızlardan ve yasalardan yorgun; şöyle biraz evrenin dışında kalıp, herhangi bir şeyle kendimi tazeleme arzusu da cabası..

Sekizinci Mevsim // Şükrü Demircan

sekizinci mevsim

ben, toprağın unuttuğu bir cümleydim.

köklerim, yeraltında birbirine dua etmişti.

gökyüzü bir yaraydı

her bulut, başka bir intihar biçimini andırmıştı.

zaman, gözlerimde kararan bir boşluktu,

beni bana göstermezdi.

bir kuş düşmüştü içime,

kanat sesinden karanlık çoğalmıştı.

rüzgâr, bedenimin en sessiz yerine

bir çocuk bırakmıştı

adı belirsizlikti, nefesi cam buğusuydu.

ben doğmamıştım;

sadece bir unutuluşun kenarında oyalanmıştım.

sekizinci mevsim,

her şeyin kabuğunun çatladığı,

içinden ışık değil,

bir yalnızlığın sızdığı zamandı...

Şükrü Demircan

David Lodge

Benim dinim bilinç, insan bilinci. Onun hassasiyetini arttırmak, onu yoğunlaştırmak ve onu korumak.

‘Yıkılış’taki popüler bir pasajda denildiği gibi, mutsuzluğa karşı hepimizin duyduğu bağlılık, gerçekten ait olduğumuz yerin orası olduğu hissidir.

İnsanoğlunun düşüşü kendini bilmeye doğru düşüştü ve Tanrı da bunu telafi edici kurgusal bir üründü.

David Lodge

Bakalım tersine çevirebiliyor muyuz: İnsanoğlunun yükselişi kendini ve hakikati bilmeye doğru yükselişti ve Tanrı da buna yardım eden bir gerçekti.

ke.

Kitap // Fernando Pessoa

Bir kedinin güneş altında uyumasıyla bir kitabı okumak aynı şeydir.

Fernando Pessoa 

Aforizmalar // Franz Kafka

İki çeşit şeytan vardır: Rütbesi alınmış melek, atanarak terfi etmiş insan..

Aforizmalar, Franz Kafka

Modern Sanat Üzerine // Paul Klee

Sanatçı bizzat mikroskop ile ilgilenir mi? Tarih ile? Paleontoloji ile?

Yalnızca karşılaştırma amaçları için, yalnızca aklının devingenliğini uygularken. Doğanın hakikatini bilimsel olarak denetlemek değil.

Sadece özgürlük anlamında.

Modern Sanat Üzerine, Paul Klee 

Henrik Ibsen

Hayatımın gidişini, ne yaşayanların, ne de başka şeylerin çizmesine izin vermeyeceğim.

Rosmerler, Henrik Ibsen

Peer — Sen kimsin?

Ses — Kendimim! Sen de bunu söyleyebilir misin?

A Doll's House, Henrik Ibsen

Ve bu sahte gün ışığı içinde iyi kötüden, doğru eğriden ayırdedilmiyor. Kimsenin ne kazandığı, ne de kaybettiği bu tatsız oyundan artık bıktım. Evet. Tek başına mücadele, ümitsiz bir mücadele demektir.

Zaruret mükemmel bir mazerettir.

Bütün insanların ürpermeleri lazım gelirken, içlerinden hiçbiri şu küçücük "hayat" sözünde ne tuhaf, ne ağır günahlar bulunduğunu görmüyor.

Brand, Henrik Ibsen 

Kelebek Düşleri // Başo

Çamı öğrenmek istiyorsan, çama git; sazı öğrenmek istiyorsan da, saza. Bunu yaparken, kendi kendinle uğraşmalarını bir kenara bırakmalısın; yoksa, gidip baktığın konunun üstüne kendini koyar, o zaman da onu öğrenemezsin.

Kendin ile konun tek birşey haline gelirse, şiirin kendiliğinden çıkar ortaya—sen konunun içine yeteri derinlikte girebilmiş, onda gizli duran pırıltıyı görebilmişsen.

Kelebek Düşleri

Başo (Matsuo Bashō) 

Atomik Davranışlar // James Clear

"Siz bilinçsiz olanı bilinçli hale getirene kadar, o sizin hayatınızı yönlendirmeye devam eder ve siz buna kader dersiniz."

Carl Justav Jung

Panzehir, hedefe değil, sisteme öncelik veren zihniyettir. Sonuçtan ziyade sürece aşık olduğunuzda kendinize mutlu olma izni vermek için beklemeniz gerekmez. Sisteminizin işlediği her an tatminkar hissedebilirsiniz. Ve bir sistem sadece zihninizde canlandırdığınız haliyle değil, pek çok farklı şekilde başarılı olabilir.

Hedef belirlemenin amacı oyunu kazanmaktır. Sistem inşa etmenin amacı ise oyunu oynamaya devam etmektir.

...

Bir davranışı ne kadar tekrarlarsanız o davranışla bağlantılı kimliği de o derece pekiştirirsiniz. Hatta kimlik kelimesi Latınce "oluş" anlamına gelen essentias ve "tekrarlı" anlamına gelen identidem kelimelerinden türetilmiştir. Kimliğiniz kelime anlamıyla "tekrarlı varoluşunuzdur."

Alışkanlıklar temelde bir şeye sahip olmakla ilgili değildirler. Birine dönüşmekle alakalıdırlar.

...

Odak noktanız daima belli bir sonuca ulaşmak değil, belli bir türde insan olmak olmalıdır. İlk adım ne ya da nasıl değil, kim. Kim olmak istediğinizi bilmelisiniz. Aksi halde değişim arayışınız dümensiz bir tekneye benzer.

Değişimin üç seviyesi vardır: Kimlik değişimi, süreç değişimi, sonuç değişimi.

Atomik Davranışlar // James Clear

 

Stanislaw Lec

- Kaynağına ulaşmak için, akıntıya karşı yüzmek gerekir.

- Başkentte, köpekler bile daha merkezi havlar.

- Bazen şeytan beni tanrıya inanmam için baştan çıkarıyor.

- Gelecek çağlar için bu çağın aptallıkları, bilgelikleri kadar önemlidir.

- Mutluluk adalarına, yanlızca sıradanlığın denizinden varılır.

- Optiğe dair; uzaktan herşey büyük gözükür.

- İnsanın tanrılaştırılması, tanrının insanlaştırılmasına yol açtı.

- Madem Descartes'ten söz açıldı; "nasıl düşünüyorsam öyle varım".

- Sanatı tanımlamak da bir sanatttır.

- Gerçek olan herşey doğru değildir, örneğin yalan.

- Kendi başına sıfır eksi değildir henüz.

- Susmanın konuları tükenmez.

- Gölgem, duruşuma bağlıdır.

Stanislaw Lec 

Öyle Bir Şey ki Varoluş

öyle bir şey ki oluştaki varoluş, dipsiz bir kuyudan bile yankılanabiliyor..

sağ gözle sol göz arasında bile derece farkı var ve görüş odağındaki nesne ne kadar yakınlaşırsa derece o kadar artıyor.. yani bize yakın meselelerde nüans bile önem kazanır..

sanat ve felsefe; geçmodernliğin kuyruğunda yaşamaya kıt kanaat yeten iki mucize, sıkıntı yok, evrimden şunu biliyoruz: kafi kafidir..

bazen ironistin insan adına şifa arayışıdır dizelerle infilak ettirilen düzgün durumlar, çarpık durumlar, yamuk durumlar, ecce homo, fazla ve gereksiz anlamlar, durumlar; gereksiz sesler, gereksiz sessizlikler..

-zihin tarlalarından geçiyorum, mayın tarlalarından, zorluyor zırhımı şok, prodigy..

arkadaşlardan:

-şiddet ezilenlerin orgazmıdır, y.e..

-bugün pazar bugün sizi mağaraya kapattılar, ş.k..

-yalnızlık bir okuldur, u.y..

-kelimeler kimseye ait değillerdir; uçuculardır, g.k..

-güneş ileri aysa geri sarar zamanı, e.b..

-sınırsız karmaşıklıktaki bir canlının hüneri sade olmaktır, kaosun hüneri kozmos, k.e..

-kendimi sadece ben korudum, cehennem benim yumruğundan büyük değil, g.e..

-yeni kayboluşlara yelken açtığımız 'süper' bir çağa adım atıyoruz sevgili dostlar, e.e..

duvarlar duvarlara değmiyor

duvarlar teker teker gelmiyor

duvarlar durmadan duruyor

duvarlar delik deşik, olsun boyanıyor

Yiğit Ergün

(Bir de manidar bir fotoğraf ekleyelim) 

Yeraltından Notlar // Fyodor Mihayloviç Dostoyevski

Binlerce putun kol gezdiği bu çağda;

Bir bakışın, bir duruşun, bir hayatın sadeliğine inanıyorum.

Yeraltından Notlar, Fyodor Mihayloviç Dostoyevski 

Bir Çift Yürek // Marlo Morgan

Aborijinler çölde giderken aniden dururlar. Morgan da onlara "mola zamanı değil, neden durduk?" diye sorar. Yerli reis der ki; "Çok hızlı ilerledik, ruhlarımız geride kaldı. Ruhlarımızı bekliyoruz."

Tüm insanlar bu dünyayı sadece ziyaret eden ruhlardır. Tüm yaşam ile ilişkimizi gözden geçirme zamanıdır.

Bir Çift Yürek, Marlo Morgan

Etik Değerler // İoanna Kuçuradi

"Değerler adına değer harcamanın bunca yaygın hale gelmesi birkaç ana tarihsel nedene bağlanabilir. Bu nedenlerden bir tanesi de, hiç şüphe yok ki, çağımız düşünürlerinin, bilimsellik peşine düştüklerini sanarak, etik değer sorunlarıyla he­men hemen hiç hesaplaşmamasıdır."

Etik, İoanna Kuçuradi 

Işık

Bir amacımızda ilerlemeden önce, bir adım geriye çıkmak ve büyük bir resme bakar gibi konuya tüm ayrıntılarıyla bakmak doğru bir hazırlık oluşturmamızı sağlar. Bunu yapmak dış faktörlere bağlı olaylarla ilgili sert tokatlar yememizi engeller.

Işık 

Arkadaş Z. Özger

şiirle..

”kadercinin / kendine tapmadan önceki son -ya da sona yakın- öfkesinin bir dünya görüşünün yorumuna başlangıç olan/ çelişkili kötü şiiridir”

—

gökyüzüne uzanmaktan yoruldu ellerimiz

ne isteriz ne isteriz bilseniz

bilseniz inanca karşı gelmek ne zor

bilseniz ekmek yemek su içmek ne zor

bilseniz mutluluk ah mutluluk

mutluluk çok ötelerde şimdi

nedensiz isteksizliğiyle vermekten kaçındığı bizlere

bizlere yani kendi yarattığına

/ ne gülünç kendi yarattığına /

mutluluk çok büyük ve çok ötelerde şimdi

tanrı kadar

ulaşılmaz

bir ulaşsam bir ulaşsam yok mu ya bir ulaşsam

kimselere bırakmıycam kimselere bırakmıycam

ama gücüm ama gücüm ama gücüm kısıtlı

valla bıktık billa bıktık yaşamaktan

ben insanım dedik günahkâr olduk

ben tanrıyım dedik günahkâr olduk

ben günahkârım valla

ben günahkârım valla ve de tüm günahlarını insanların

topladım omuzlarıma/ ben günahkârım valla

bir hafifledim bir hafifledim ki sormayın

günâhlar ne hafif şeyler öyle ve de ne güzel

—

arkadaş özger— 

AĞAÇ // Björnstjerne Martinius BJÖRNSON

şiirle..

AĞAÇ

İlk yaprakları yeşeriyordu ağacın

Tomurcuk tomurcuk, tek tek.

"Alayım mı onları elinden?" dedi

Kırağı sürünerek.

Saçtan tırnağa titreyip ağaç

"Hayır" dedi, yalvararak,

"Çiçek açıncaya kadar

Onları rahat bırak."

Tomurcuklandı çiçekleri ağacın

Ötüştü bütün kuşlar.

"Alayım mı onları elinden?" dedi

Esintiyle rüzgâr.

"Hayır" dedi sallanırken ağaç,

Titremeden yaprak yaprak.

"Çiçek açıncaya kadar

Onları rahat bırak."

Yaz ortası sıcağında

Ağaç meyvesini verdi.

Çocuk dedi: "Toplayabilir miyim

Artık yemişlerini?"

Eğerken yüklü yapraklarını ağaç

"Tabii" dedi, "toplayabilirsin

Al hepsini,

Hepsi senin için.

Björnstjerne Martinius BJÖRNSON

Çeviri : L. Sami AKALIN 

Balık Nefesi

Bir duyguyu bir başkasının yüreğine sızdırmanın zaman istediğini düşünmüştük.

Bir dudaktan nefesini çalmak ancak aşkla meşrudur.

İnsan sevdiği birinden yapamayacağı bir şeyi istememeyi öğrenmelidir bana göre.

İnsan debelendi mi direndim sanıyor.

Kutsaldır ağlamak. Ama bu ibadet her vakit bir başına olmalı.

Yola çıkan çok tökezler. Yine de gitmek lazım...

Balık Nefesi 

Kaleydeskop // ke

aşkla yaşamak bir sebep sonuç ilişkisinden ziyade bir kaleydeskopa beraber bakmak, onu çevirdikçe değişen harikulade desenleri izlemek gibi.. yaşam da özünde bu değil midir?

ke

Kapitalizmde Korku // Dieter Duhm,

Mutluysak, ne diye bu kadar mutluluk propagandası yapılıyor? Mutluluk endüstrisi, insanların gerçek mutsuzluğuna verilen sisteme özgü bir cevaptır; mutsuzluk, kar amacıyla kullanılır. Ruhsal acıların özünde, çoğu kez üstü örtülü, başka ifadelerle süslenmiş, derin bir korku bulunmaktadır. Bu korku, çok çeşitli görünümlerde ortaya çıkar: "Sağlıklı" insanda, başkalarının kendi hakkında ne düşünebileceği korkusu olarak; konuşma korkusu olarak; amirlerden ve rakiplerden, üniformalardan ve kurumlardan duyulan korku olarak; cinsel ilişki öncesinde ve sırasında beliren korku olarak; başarısızlık ya da hastalık korkusu olarak vs. Bu toplumun hayatında her yanda bulunduğu için göze batmayan bu korkuya, çanak yalayıcı üniversite psikologları "normal" der, ama gerçekte, normalden başka her şeydir. Bu korku, bütün hayatımızı zehir eden kötü bir hastalıktır. O, yalnızca bireysel hayatımızın değil, bütün bu toplumun ayrılmaz parçası durumundadır. Bu korku, kapitalizmin malıdır.

Dieter Duhm, Kapitalizmde Korku

Hiçbir // Aydın İzbudak

 Hiçbir yerden geldim,

Hiçbir yer acıtmadı bu kadar.

Adım yoktu doğarken,

Şimdi bin ismim var,

Ama hiçbiri ben değil.

Zaman bir nehir değil,

Kırık bir ayna.

Ne kadar baksam

Yüzüm paramparça.

Konuşmak

Bir çeşit kaçış aslında.

Sessizlik daha doğru,

Ama o da çok gürültülü bazen.

Bir anlam aradım,

Ama bulduğum her şey,

Kendi gölgeme aitti.

Ne varsa önümde,

Benim ardımdan geliyor gibi.

Bütün yollar içe kıvrılıyor.

Yürümek

Kendine dönmenin

En keskin hali.

Ve vardığım yer..

Ne zafer, ne yenilgi.

Sadece

Benimle baş başa

Bir boşluk.

Adı yok, sesi yok.

Ama tanıdık.

Çok tanıdık.

Aydın İzbudak